Гульня "Размаўляем па-беларуску"

Мэты:

-падтрымліваць цікавасць да беларускай мовы і літаратуры як да вучэбных прадметаў і як да духоўнага здабытку народа;
-фарміраваць нацыянальную свядомую асобу, яе менталітэт;
-развіваць моўную культуру, пашыраць агульны і лінгвістычны кругагляд навучэнцаў;

-развіваць творчыя здольнасці падлеткаў.

                                                 

                                  Ход мерапрыемства:

Выкладчык:

Добры дзень! Мы пачынаем гульню «Размаўляем па-беларуску!”

І хачу пачаць наша мерапрыемства радкамі  з верша Н.Гілевіча, якія прысвечаны нашай роднай мове. Мове, на якой размаўляем мы з вамі, мове нашых бацькоў і дзядоў, мове, гісторыя якой няпростая і цікавая.

Як ты дорага мне, мая родная мова!

Мілагучнае, звонкае, спеўнае слова!

Ты калісьці з калыскі мяне падымала

І вучыла ў бацькоў на руках гаварыць.

У жыцці маім слова найпершае “мама”

І цяпер для мяне сама міла гучыць.

І канешне, наша гульня таксама прысвечана нашай роднай мове.Праверым наколькі добра вы ведаеце яе.

Вітаем удзельнікаў гульні, балельшчыкаў і шаноўнае журы!

Сустракайце каманду групы №383 і каманду групы №384.

Ацэньваць конкурсную праграму будзе кампетэнтнае журы ў складзе…

Вядучы: І пачынаем мы з размінкі

Кожнай камандзе будзе зададзена па 5 пытанняў. На абмеркаванне 30 секунд.

(За правільны адказ -1 бал.)

1.     У школьнай сумцы я ляжу, як ты вучышся, скажу. (Дзённік)

2.     Якая вадзіца для граматнага гадзіцца? (Чарніла).

3.     Якую сельскагаспадарчую прыладу можна знайсці на галаве? (Каса).

4.     Якія літары ў беларускай мове заўсёды пішуцца пад націскам? (о,ё)

5.     Якую соль нельга дабавіць у ежу? (нота – соль).

6.     Як называюцца старажытныя народныя аповеды пра паходжанне свету, жыццё прыроды і чалавека? (Міфы).

7.     Лірычны твор, пакладзены на музыку? (Песня).

8.     Гаршчок разумны, хоць сем дзірак мае. (Галава)

9.     Якая рака цячэ ў роце? (Дзясна).

10.                       Якую частку слова заўсёды знойдзеш у зямлі? (Корань).

1. Конкурс “ Спрыт, знаходлівасць і розум”

Перада мною ляжаць паветраныя шарыкі, унутры якіх – запіска з заданнем. Для таго, каб дастаць заданне, неабходна да такой ступені надзьмуць шарык, каб ён лопнуў. Каманда, якая здабудзе лісток з заданнем і выканае яго першай і правільна, будзе пераможцай.

Заданне: падбярыце да рускіх слоў беларускія адпаведнікі:

соревнования, хозяйничать, земляника, радуга, глагол, книжный магазин.

2.Конкурс “Словы-змейкі” (пад музыку)

Умовы гэтага конкурсу такія: Усе удзельнікі выходзяць да дошкі і выстраіваіцесь адзін за адным.  Па камандзе першы член каманды пераварочвае ліст прыдумвае  і запісвае слова, што пачынаецца з апошняй літары папярэдняга (словы не павінны паўтарацца). Даецца на конкурс 2 хвіліны. Пераможа тая каманда, якае складзе даўжэйшую змейку.

Слова журы

3 .Конкурс “Аматары беларускага фальклору”

У мяне ёсць 2 канверты, аднак лістоў у іх няма. У канвертах знаходзяцца вядомыя беларускія прыказкі. Праўда, нейкі маленькі шкоднік пажартаваў і разрэзаў прыказкі напалам, а пасля яшчэ і ўсё пераблытаў. Але я думаю, для нас гэта не праблема.

Заданне: за 3 хвіліны ўзнавіць як мага больш беларускіх прыказак. А іх тут схавана роўна 10.

1.     Са свайго языка спусціш –/ на чужым не зловіш.

2.     Слухай многа, /а гавары мала.

3.     У добрую часіну сказаць,/ а ў ліхую прамаўчаць.

4.     Адною рукою/ і вузла не завяжаш.

5.     Дзе розумам не дайду, /дык у кніжцы знайду.

6.     Новых сяброў нажывай, /але старых не забывай.

7.     Ладзь калёсы зімой, /а сані летам.

8.     Лепей мець вераб’я ў руцэ,/ чым арла на суку.

9.     Не раскусіўшы арэх, /зерня не з’ясі.

10.                        Госць на парог – /гаспадыня за пірог.

Выкладчык: Давайце адпачнем і паслухаем цікавыя звесткі пра беларускую мову.

4 .Конкурс “Цікава ведаць”

На дошцы вывешваюцца словы.Навучэнцы па чарзе выбіраюць любое з іх. Выкладчык прапануе заданне з выбраным словам. Калі ўдзельнік не ведае адказ, то яму дапамагаюць гледачы.

Кірыліца. Колькі літар было ў кірыліцы? (43, 24 – запазычаныя, 19 – увялі Кірыл і мяфодзій)

Рыфма. Як называюцца словы, што рыфмуюцца ў гэтых радках?

Сябе паводзіў вельмі бойка,

Ды ўцёк, як пачалася бойка. (Амонімы)

Свята. Гэтае народнае свята заканчвае зіму і сустракае вясну. Асноўнымі стравамі з’яўляюцца малочныя. А ганаровае месца займаюць бліны з рознай мукі.  (Масленіца)

Пісьмо. Як называўся адзін з відаў пісьма, якім валодалі жрацы? Найбольш захавалася гэтае пісьмо ў Кітаі. (Іерогліфы)

Помнік. Якой літары беларускага алфавіта пастаўлены помнік і дзе? (Літары Ў, у Полацку)

Кніга. Якія кнігі перакладаў на беларускую мову Францыск Скарына? (Бібліі)

Лагагрыф. Гэта загадка, дзе патрэбна ўставіць ці выкінуць літару. Адгадайце лагагрыф.

Я расту ў шырокім полі, -

Кветачкі блакітныя,

К прыставіш, - і міжволі

Стану дрэвам пышным я.

(Лён – клён)

Алфавіт. Назавіце 28 літару беларускага алфавіта. (Ы)

Птушка. Апавяданне Уладзіміра Дубоўкі называецца “Дзядуля размаўляе з бацянамі”.

– Хто такія бацяны?      (Буслы.)

Звычаі і абрады. Гэта рэч у народных звычаях і абрадах раней займала важнае месца. Пра якую рэч ідзе размова? На Вадохрышча ўпрыгожвалі ледзяны крыж, на Сёмуху ахвяравалі бярозе, на зажынках ахіналі сноп у куце хаты. (ручнік)

Бархатны сезон. Якія два месяцы на паўднёвым курорце называюцца “бархатным сезонам”? (верасень, катрычнік)

Колер. Які гэта колер – ультрамарын?  (Ярка-сіні)

Вядучы:

Адкажыце ў пісьмовай форме, чаго жадаюць беларусы, калі выкарыстоўваюць наступныя выразы.

Выраз	Адказ
1. Дай божа, каб усё было гожа, а што не гожа – не дай божа.
2. Каб дзяды не ведалі бяды, а ўнукі – мукі.
3. Дай бог чутае бачыць.
4. Каб было і ў місцы, і ў калысцы.
5. Каб пра вас хвала па ўсім свеце гула.
6. Хай яно на сухі лес.

Выкладчык :

Вось і закончылася наша гульня. А хто стаў пераможцам нам раскажа наша паважанае журы.(Падвядзенне вынікаў).

Да новых сустрэч!